ÇOCUKLAR CİNSİYETLERİNİ NE ZAMAN FARK EDİYOR? ÇOCUKLARDA CİNSEL KİMLİK GELİŞİMİ

Cinsel kimlik, bireyin kendisini kız veya erkek cinsiyetine ait hissettiği öznel bir özdeşim (kimlik) duygusudur. Cinsel kimlik, görünüş ve davranışlarla dışa vurulur. Cinsel kimlik gelişimi yaşamın ilk yıllarında oluşmaya başlar, bu duygunun bireyde 3-4 yaşlarında yerleşmesi beklenir. Bu yaştan sonra cinsel kimlikte değişim oldukça güçtür. Cinsel kimliğin ne olduğunu öğrendik, fakat “benim çocuğum bunu nasıl ifade ediyor, ben bunu nasıl anlayacağım, nasıl anlatacağım?” dediğinizi duyar gibiyim. Hadi gelin devam edelim, sorularımızın cevabını birlikte yanıtlayalım.

Çocuklarda cinsel kimlik gelişimi bazı evrelerden geçer. Çocuk öncelikle kendisinin ve başkalarının cinsiyetlerini tanımlamayı, sonrasında ise cinsiyetin zaman içinde değişen bir şey olmadığını öğrenir. 3-5 yaş arasındaki çocuklarda kız veya erkek olduklarını tanımalarını takiben cinsiyet rol davranışları ile ilgili bilgileri de artmaktadır. Çocuğun kız veya erkek olduğunu fark edebilmesi, kendi beden ve benliğini bir uyum içinde kabullenip kız veya erkek olmaktan güven ve huzur duyabilmesidir. Bu bütünlüğün çocukta bir günde ya da bir ayda oluşmasını bekleyemeyiz, cinsel kimlik gelişimi bir süreçtir; bebeğin doğumundan itibaren başlayıp genç yetişkinliğine dek süren bir olgudur. Ebeveynler ve bakım verenler veyahut eğitmenler olarak bizlerin cinsel kimlik kazanımı ve süreci hakkında bilgi sahibi olup çocuklara doğru yönlendirmelerde bulunmak temel amacımız olmalıdır. Çünkü cinsel kimlik kazanımı fiziksel, bilişsel, vs. birçok gelişim türüyle doğrudan ilişkili olup bireyin hayatında çok çok önemli bir yer tutmaktadır.

Çocuklar cinsel kimliklerini; sosyalleşirken arkadaş olmayı ve yakın durmayı seçtiği arkadaşlarının cinsiyeti, kıyafet seçimi ve saç modeli, sosyal ilişkilerinde benimsediği maskülen veya feminen tavır, tutum, fiziksel mimik ve beden dili, seçtiği oyunlar, oyuncaklar ve sporlar ile ifade ederler. Bir ebeveyn veya bakım veren olarak çocuklarınıza oyuncak seçiminde bebeklerden kamyonlara, çizgi film karakterlerinden evcilik setine kadar imkanınız dahilinde farklı cinsiyet yönelimine ait oyuncakları geniş bir yelpaze sunmalısınız. Çocuk oyuncak ve spor seçiminde özgür bırakılmalıdır, bu durum onun özgüveninin gelişmesini sağlayacaktır.

Aslında anlatmak istediğim şey şu ki; çocuk meraklıdır, araştırmacıdır, keşfetmek ister. Kız çocuğa sadece yemek yapmayı, evcilik oynamayı, temizliği öğretmek; erkek çocuğa ise araba kullanmayı, güç kullanmayı göstermek çocuğun gelişimi için doğru bir yol değildir. Çocuğa ulaşmanın ve gelişimine katkı sağlamanın en etkili yolu “oyun” dur. Çocuk oyun oynayarak büyür, gelişir, değişir, keşfeder. Çocuğun farklı cinsiyet tanımlamalarına uygun oyun ve oyuncak seçeneklerini sunarak onun seçmesini sağlamak gerekir. Kız, erkek, heteroseksüel, trans herkes bir bireydir ve herkes özgürdür. Önemli olan çocuğun keşfetmesi gereken kritik döneminde (3-5 yaş) “ayıp, çek elini, napıyorsun bakıyım sen!” demek yerine çocuğun cinsiyeti farklı olan bireylerin farklı organlara sahip olduğunu ve o organların özel bölgelerimiz olduğunu, kimsenin oralara dokunamayacağını ifade etmektir. Siz ne kadar “anlamaz ki, çocuk daha o” deseniz de inanın onlar en az bizler kadar hatta bizden de fazlasıyla anlıyorlar.

Oyun, çocuğun dilidir; bize düşen her çocuğun dilinden anlamaya çalışmak, bunun için çabalamaktır. Çocuğa cinsellik eğitimi vermek ayıp değildir, ona onun diliyle yaklaşırsanız hem siz kolay bir şekilde anlatmış olursunuz, hem de o kolayca anlar. Çocuğa, çocuğun diliyle yaklaşan ve çocuğun iyi ve sağlıklı bir birey olması için elinden gelen her fedakarlığı yapan yüce gönüllü insanlara...