Okul, öğrencilerin sosyalleşmesinde önemli rol oynayan alanlardır. Özellikle de sosyal-duygusal gelişim ve akran ilişkilerinin gelişimi açısından okulların rolü yadsınamaz fakat okul ortamlarında ve akran iletişiminde çocukların tanıştıkları ve kimilerinin maruz kaldığı kiminin ise uygulayıcı olduğu bir tehlike de mevcut: Akran Zorbalığı.
Daha önceki yazılarımızda akran zorbalığı ve türleri hakkında konuşmuştuk. Kısaca bir tanım yapmamız gerekirse akran zorbalığı; bir öğrencinin, bir ya da daha fazla öğrenci tarafından belli bir zaman aralığında ve sürekli olarak rahatsız edici davranışlarına maruz kalması olarak tanımlanabilir. Çatışma/Saldırganlık ve Akran Zorbalığını ayıran temel kriter akran zorbalığının devamlı ve yineleyici bir nitelikte olmasıdır. Zorbalığın uygulayıcısı olan çocuk ve ergenler kurban olarak belirledikleri akranlarına fiziksel (vurma, itme, saç çekme, yere düşürme vb.) ve sözel (ad takma, alay etme, hakaret etme vb.) şiddet uygulayabildikleri gibi gruptan dışlama, oyun ve etkinliklere dahil etmeme şeklinde ilişkisel zorbalık da uygulayabilirler.
Günümüzde, okullarda gözlemlenen bu durumun internet ve sosyal medyaya taşınması ile Siber Zorbalık kavramı ortaya çıktı. Özellikle son yıllarda hem teknoloji ve sosyal medya kullanımının yaygınlaşması hem de çeşitliliğin artması siber zorbalığın artmasına neden oldu. Bununla birlikte yer ve zaman sınırlamasının olmaması, fiziksel güce ihtiyacın duyulmaması, mağdura kolay ulaşılabilmesi gibi durumların da siber zorbalığı artırdığı söylenebilir.
Siber Zorbalık davranışında karşılaşılan en önemli problemlerden biri nelerin siber zorbalık kapsamına girdiğini bilmemektir. Çevrimiçi kavga etme, kaba ve hakaret içerikli mesaj ve söylemlerde bulunma, birey hakkında doğru olmayan söylentilerde bulunma ve yayma, bilgilerini izinsiz kullanma, başka birine ait kimliği ona zarar verecek şekilde kullanma veya değiştirerek yayma, bireyin fotoğraf ve videoları üzerinde değiştirmeler yaparak servis etme, zorla gönderimini sağlama gibi davranışların siber zorbalığın kapsamına girdiğini söyleyebiliriz. Siber zorbalığa maruz kalan çocuklarda çeşitli psikolojik, sosyal ve duygusal problemler, akademik başarıda düşüş, yeme ve uyku düzeninde ani değişimler, ani gelişen okul fobisi, akran ilişkilerinde gerilik, suç işleme eğilimi, madde kullanımı, intihara teşebbüse varan problemlerin ortaya çıktığı gözlenmiştir.
Peki zorbalığa maruz kalan çocuklar ve aileleri ne yapabilir?
- Zorbalığa maruz kaldığını fark ettiği anda bunu aile, öğretmen veya güvendiği ve kendisine yardımcı olabilecek biri ile paylaşmalıdır.
- Zorbalık bir sosyal medya platformu üzerinden gerçekleşiyor ise şikayet için delillerin kaybolmaması açısından ekran görüntüleri alınabilir. Ardından zorba kişi engellenerek daha fazla mağduriyetin yaşanması önlenebilir.
- Zorba kişinin hesabı, ilgili sosyal medya platformuna da gecikmeden şikâyet edilmelidir.
- Zorbalık, türleri ve etkileri hakkında hem bizim hem çocuklarımızın gerekli bilgileri edinmesini sağlayarak farkındalık oluşturabiliriz. Bununla birlikte güvenli internet kullanımı hakkında bilgi sahibi olmak da yararlı olacaktır.
- Zorbalığın olası uzun vadeli etkilerine karşı, ihtiyaç duyulması halinde bir ruh sağlığı uzmanından, okul çağı çocuğu ise okul psikolojik danışmanından destek alınabilir.
Bir sonraki yazımızda görüşmek üzere!
KAYNAKÇA
Akbaba, S. ve Eroğlu, Y. (2013). İlköğretim öğrencilerinde siber zorbalık mağduriyeti ve yordayıcıları. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), 105-121.
Sönmez, Z. ve Yaman, E. (2015). Ergenlerin siber zorbalık eğilimleri. Online Journal Of Technology Addiction & Cyberbullying, 2(1), 18-31
https://www.unicef.org/turkey/siber-zorbal%C4%B1k-nedir-ve-nas%C4%B1l-%C3%B6nlenir
Facebook Yorum
Yorum Yazın