Mal rejimi tasfiyesi, eşlerin evlilik birliği içerisinde edindikleri mallarının evlilik birliğinin mahkeme kararı ile sona ermesi sonrasında paylaşımının nasıl yapılacağına ilişkin düzenlemeyi içerir. Eşler evlilik birliği içerisinde edinmiş oldukları malların paylaşımına ilişkin kendi aralarında mal rejimlerinden birini seçerek sözleşme de hazırlayabilirler ancak eşler mal rejimi yönünden bir tercihte bulunmamışlarsa nikah tarihlerine göre uygulamada olan yasal mal rejimine tabi olacaklardır.
Mal rejiminin tasfiyesine yönelik dava, boşanma davasından ayrı bir dava olarak görülmektektedir. Tasfiye davası, boşanma davası ile birlikte açılamaz ancak boşanma davası ile aynı anda fakat ayrı bir dava şeklinde açılırsa mahkeme; boşanma davasının kesinleşmesini bekleyerek sonrasında karar verir. Yani, öncelikle boşanma davası sonuçlanmalı ve yargılama neticesinde boşanma kararı verilmelidir.
Boşanma davası sonucunda verilen karar kesinleştikten sonra taraflar arasında mal rejiminin tasfiyesi davası açılır. Boşanmada mal paylaşımı, tarafların evlilik birliği içinde edindiği malların paylaşılması esasına dayandığı için evlilik birliği kurulmadan önce tarafların elde ettiği mallar mal paylaşımına dahil edilemez. Eşler arasında mal paylaşımı ise “evlilik birliği içerisinde edinilen malların ortak olması” prensibine dayanmaktadır. Türk Medeni Kanunu 219. maddeye göre edinilmiş mallar, "her eşin mal rejiminin devamı süresince karşılığını vererek elde ettiği malvarlığı değerleri" olarak tanımlanmaktadır. Edinilmiş mallara genel örnekler olarak ise:
1.Eşlerin çalışmasının karşılığı olan edinimler,
2. Sosyal güvenlik veya sosyal yardım kurum ve kuruluşlarının veya personele yardım
amacı ile kurulan sandık ve benzerlerinin yaptığı ödemeler,
3. Çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen tazminatlar,
4. Kişisel mallarının gelirleri,
5. Edinilmiş malların yerine geçen değerler
olarak sayılmıştır. Buna göre eşlerin karşılığını emek, para veya diğer malvarlığı unsurları ile vererek sağladığı edinimler, eşlerin edinilmiş mallarını oluşturur.
Kanun öncelikle eşlerin fikri veya bedensel emeğine dayalı olarak, diğer bir deyişle eşlerin ücret karşılığı iş görmesi ile edinilen malları edinilmiş mal saymıştır. Bunun dışında, Sosyal Güvenlik Kuruluşlarınca (Emekli Sandığı, Bağkur vb.) bağlanan aylıklar ve sözleşme ihlali veya haksız fiile dayalı olarak çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen tazminatlar da edinilmiş mal sayılır.
Eşlerin kanuni olarak kişisel mal olarak sayılan malları ise Türk Medeni Kanunu 220. maddeye göre,
1. Eşlerden birinin yalnız kişisel kullanımına yarayan eşya,
2. Mal rejiminin başlangıcında eşlerden birine ait bulunan veya bir eşin sonradan miras
yoluyla ya da herhangi bir şekilde karşılıksız kazanma yoluyla elde ettiği malvarlığı değerleri,
3. Manevî tazminat alacakları,
4. Kişisel mallar yerine geçen değerler olarak genel bir biçimde sayılmıştır.
Sadece eşlerden birinin ihtiyaçlarına yönelik gelir getirmeyen, diğer eşin ve aile üyelerinin kullanımı dışındaki eşyalar kişisel malı oluşturur. Örneğin; eşlerin giysileri, spor malzemeleri ve takıları gibi mallar örnek gösterilebilir. Bunun dışında; mal rejiminin başlangıcında eşlerden birine ait olan mallar, bir eşin miras yoluyla sonradan karşılıksız olarak elde ettiği mal varlığı değerleri, manevi tazminat alacakları ve kişisel mallar yerine geçen değerler de kişisel maldır.
Eşler, mal rejimi sözleşmesiyle, bir mesleğin icrası veya işletmenin faaliyeti sebebiyle doğan edinilmiş mallara dahil olması gereken malvarlığı değerlerinin kişisel mal sayılacağını veya mal rejimi sözleşmesiyle kişisel malların gelirlerinin edinilmiş mallara dahil olmayacağını da kararlaştırabilirler.
Türk Medeni Kanunu 225'e göre: " Mal rejimi, eşlerden birinin ölümü veya başka bir mal rejiminin kabulüyle sona erer. Mahkemece evliliğin iptal veya boşanma sebebiyle sona erdirilmesine veya mal ayrılığına geçilmesine karar verilmesi hâllerinde, mal rejimi dava tarihinden geçerli olmak üzere sona erer." Boşanmadan sonra mal paylaşımı davasının açılması için, boşanma davası kararının kesinleşme tarihinden itibaren 10 yıllık zamanaşımı bulunmaktadır. Bu sebeple süre geçtikten sonra mal paylaşımı talebinde bulunmak mümkün değildir.
(Dural, M., & Öğüz, T., & Gümüş, M.,A. (2016) Aile Hukuku)
Facebook Yorum
Yorum Yazın