PANDEMİ DÖNEMİ SONRASI ÇOCUKLARDA OKUL FOBİSİ

Pandemi ülkemizde halen varlığını sürdürürken toplum üzerinde bıraktığı etkiler her gün artıyor ve çeşitleniyor. Bu süreçte pandemiden en çok etkilenen kesimlerden birinin de çocuklar olduğu su götürmez bir gerçek. Pandeminin etkisiyle yüzyüze eğitime ara verilmesi çocukları okul ortamından uzaklaştırdığı gibi sosyal ortamlarından ve oyun ortamlarından da mahrum bıraktı. Bu durum, çocukların teknoloji bağımlılığı, kaygı bozukluğu, OKB, davranış ve uyum problemleri gibi problemler yaşama risklerini artırmıştır. Bunun yanı sıra okulların yeniden açılmasının gündeme gelmesiyle birlikte uzmanların artış göstermesini beklediği yeni bir durum da bulunuyor: Okul Fobisi

Okul fobisi, çocukların yoğun korku, kaygı ve endişe nedeniyle okula gitmek istememesi ve okulu reddetmesi durumudur. Okul korkusu normal ve olağan bir durum olarak karşımıza çıkarken, okul fobisi normalin dışına çıkan bir durumdur. Okul fobisi bulunan bir çocukta yoğun korku ve kaygının yanı sıra mide bulantıları, kusma, baş ağrıları gibi fiziksel belirtiler de görülebilir. Bu belirtiler çocukta okul saati yaklaştığında gözlendiği gibi günün herhangi bir saatinde de gözlenebilir. Okul fobisinin birçok nedeni bulunabilir. Bunlardan bazıları:

Annenin çocuğunun okula başlamasına ilişkin kendi endişesini çocuğa yansıtması.
Çocuğun okul öncesi dönemde okula hazırlık çalışmalarının yapılmaması ve okul deneyiminin olmaması.
Koruyucu ve mükemmeliyetçi ebeveyn tutumları
Yeni bir kardeşin doğumu, taşınma, hastalık, yakın birinin ölümü gibi stres faktörünün olması.
Evden ve aileden ayrılma korkusu.
Zorba davranışlara maruz kalma korkusu vb.

Son yıllarda ise ülkemizde varlığını sürdüren pandeminin etkisiyle çocukların uzun süreler yüzyüze eğitime ara vermiş olması sayılabilir. Okul fobisi; aileler, öğretmenler ve ruh sağlığı uzmanları tarafından göz ardı edilmemesi gereken bir durumdur. Zamanında müdahale edilmemesi durumunda ilerleyen yaşlarda çocukların hayatında daha ciddi problemlere de yol açabilmektedir.

Okul Fobisi bulunmayan çocuklarda bu durumun oluşmasını önlemek için ailelere düşen bazı sorumluluklar bulunuyor:

Öncelikle çocuklara okulu ve okulda görecekleri hakkında kısa bilgilendirmelerde bulunulabilir. Bu bilgilendirmeler belirsizliği azaltacağı için çocuğun endişe ve kaygısını belirli bir seviyede tutabilir.
Okula yönelik duygu ve düşünceleri sorularak, içtenlikle dinlenmelidir. Duygu ve düşüncelerini ifade ettiği için övülmeli ve takdir edilmelidir.
Okula yönelik olumsuz duygular barındıran çocuklar bu duygularından dolayı aşağılanmamalı, alay konusu edilmemeli ve akranları/kardeşleri ile kıyaslanmamalıdır.
İlk zamanlarda çocuğun okula alışması için sürekli olmamak kaydı ile ebeveynler sınıfta bulunabilirler. Bu durum ilerleyen zamanlarda kademeli olarak azaltılarak çocuğun alışmasına yardımcı olunmalıdır.

Okul Fobisi bulunan çocuklar için ailelere düşen sorumluluklar ise şu şekilde sıralanabilir:

Öncelikle, çocukların korku ve kaygıları içtenlikle dinlenmelidir. Öfkelenmeki kızmak, suçlamak sorunu daha da büyütebileceği gibi süreci de çıkmaza sürükleyebilir. Çocuğun duygu ve düşünceleri dinlendikten sonra çözüm önerileri onunla birlikte konuşulabilir.
Çocuğa yaşadığı duyguları okula başlayan her çocuğun yaşayabileceğini, normal olduğu söylenerek rahatlaması ve kendini güvende hissetmesi sağlanmalıdır.
Okul alışverişlerini birlikte yapmak çocuğu heyecanlandırabileceği gibi kendini daha iyi hissetmesini de sağlayabilir. Bu esnada nelere ihtiyaç duyabileceğini tartışmak , okul hakkında kısaca sohbet etmek de yararlıdır. Aynı zamanda çocuğun okul ile ilgili hayallerini de öğrenmemizi sağlayabilir.
Çocuğu okuldan alacak ebeveyn tam vaktinde okulda olmalıdır. Bu davranış, çocukta büyük bir güven oluşturacaktır.
Okula geliş anında vedalaşma süresi ve şekli kritik öneme sahiptir. Vedalar uzun tutulmamalıdır ve çocuktan gizli şekilde okuldan ayrılma gerçekleşmemelidir.
Okul-aile işbirliği de çocukların okula uyum sürecini sağlıklı şekilde geçirebilmesi açısından oldukça önemlidir. Bu süreçte okul yönetimi ve öğretmenler ile ebeveynler karşılıklı güvene dayalı bir ilişki kurmalıdırlar.
Gün boyunca nerelerde olacağınız, okulda acil bir durum olduğunda çocuklarla kimin ilgileneceğini ve korkuları olduğunda okulda kimlerle konuşabileceği hakkında bilgi veriniz.
Okula düzenli devam etmesi konusunda ısrarlı olun. Yakınmaya devam etse de giyinmesine, servise binmesine veya okula kadar yürümesine yardım edin.
Gerekli durumlarda okul psikolojik danışmanları ve ruh sağlığı uzmanlarından destek almaktan çekinmeyin.