Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Hakkı, bireylerin ve kurumların düşüncelerini özgürce açıklayabilmek için toplanabilmelerini, yürüyüş benzeri yöntemlerle seslerini duyurmalarını sağlayan sadece iç hukuk kurallarıyla da değil, evrensel hukuk kuralları ile de koruma altına alınan bir hak ve siyasi özgürlüktür.
Anayasa'nın 34. maddesi Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Düzenleme Hakkı başlığıyla: "Herkes, önceden izin almadan, silahsız ve saldırısız toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkına sahiptir." şeklinde düzenlenmiştir. Madde metninden de anlaşılacağı üzere, sanılanın aksine toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenlemek için izin alma şartı yoktur ancak ilgili toplantı ile gösteri silahsız ve saldırı olmadan düzenlenmelidir.
Toplantıların şekil ve şartları, toplantıların düzenleneceği yerler; toplantının ertelenmesi ve yasakları ile bu kanuna aykırı davrananların cezaları 2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanununda açıkça düzenlenmiştir. Bu kanuna göre, bölge valisi, vali veya kaymakam; millî güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlığın ve genel ahlâkın veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması amacıyla belirli bir toplantıyı bir ayı aşmamak üzere erteleyebilir veya suç işleneceğine dair açık ve yakın tehlike mevcut olması hâlinde yasaklayabilir.
2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanununun 28. maddesinden itibaren 34. maddeye kadar devam eden maddelerinde ilgili kanuna muhalefet halinde verilecek cezalar düzenlenmiştir. Bu halde;
Yasaklara aykırı hareket edenler,
Toplantı veya yürüyüşü engelleyenler,
Huzur ve sükünu bozanlar,
Kanuna aykırı propaganda vasıtaları ve suç işlemeye teşvik edenler,
İhtara ve zor kullanmaya direnenler,
Toplantı ve yürüyüşe silahlı katılanlar
Bu kanuna göre cezalandırılacaklardır.
Temelinde ifade özgürlüğünü barındıran bu hakkın güvenceye alınması yolunda demokratik bir toplumun gereği olan ifade özgürlüğü hakkını da korumak amacıyla uluslararası düzenlemelerde (örnek olarak Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 9. Madde Düşünce, Vicdan ve Din Özgürlüğü, 10. Madde ise İfade özgürlüğünü düzenler) ve Anayasa'da da ‘Düşünce ve kanaat hürriyeti’, ‘Düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti’ ve ‘Basın hürriyeti’ hakları düzenlenmiştir.
Temel hak ve özgürlüklerin en önde gelenlerinden biri olan toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkı aynı zamanda ifade özgürlüğü hakkını tamamlar. Kişilerin toplantılar gerçekleştirerek toplumsal hayatta düşünce ve irade oluşumuna katılması demokratik toplumların vazgeçilmez unsurlarından biridir. Siyasal iradenin oluşumu büyük ölçüde bu toplantılarda gerçekleşir. Bu sebeple, bu hakkın kullanımının sınırlandırılması için birçok ölçüt belirlenmiş olup ilgili makamlarca bu hakkın kullanımının kısıtlanması veya durdurulması ancak belli şartların varlığı halinde mümkün olacaktır. İç hukuk kuralları ve evrensel hukuk düzenlemelerine göre de ancak bu şartların varlığı halinde devletin bu hakkı kısıtlaması haklı görülecektir.
Facebook Yorum
Yorum Yazın