Teknoloji her geçen gün değişmekte ve gelişmekte. Bu değişim ve gelişim ile birlikte teknolojiye ulaşım da kolaylaşmakta. Teknolojiye erişimin ucuz ve kolay olması, her geçen gün yenilenmesi bilgi kaynaklarını çeşitlenmesinden, bilgiye erişimin ve iletişimin kolaylaşmasına, farklı şehir ve kültürlerdeki bireylerle etkileşime geçerek sosyalleşmeye ve eğlenceye kadar birçok konuda yarar sağladığı su götürmez bir gerçek. Bununla birlikte belki de en büyük katkılarından birinin de eğitim alanında, dezavantajlı durumları minimum seviyeye çekmek olduğunu da söyleyebiliriz. Fakat, bu olumlu yanlarının ve katkılarının yanı sıra internet ve teknoloji kullanımı beraberinde birçok problemi de getiriyor.
Dünyada son 2 yıldır varlığını sürdüren pandeminin etkisiyle yalnızca eğitim değil birçok özel sektör faaliyeti de online ortama taşındı. Eğitim sürecini online ortamlarda yürütmek durumunda kalan çocuk ve ergenler, kısıtlamaların da etkisiyle internet ve teknolojiyle tabiri caizse daha haşır neşir hale geldi. Günün büyük birçoğunu internette bilgi edinmek, eğlenmek ve vakit geçirmek amacıyla internette geçirmek zorunda kalan çocuk ve ergenleri internette büyük tehlikelerin beklediğini de ne yazık ki söyleyebiliriz. Bu tehlikelerin başında teknoloji bağımlılığı geliyor. Günün çoğunu telefon, tablet ve bilgisayar ile geçiren çocuklar, normal hayata dönüş konusunda oldukça sıkıntı yaşamaya başladı. Gerek pandemi ve kısıtlamaların uzunluğu gerek ise internet yolu ile eğlenceye erişimin daha zahmetsiz olması çocukları telefon ve tabletlere bağımlı hale getirdi.
Çocuk ve ergenleri bekleyen bir diğer tehlike ise teknoloji yolu ile istismardır. Yapılan bazı çalışma ve araştırmaların sonucu internet gezintisi esnasında çıkan pornografik içeriklerin ve reklamların çocukları istismara daha açık hale getirdiğini söylemekte. Bununla birlikte sosyal medya araçlarında yüzyüze etkileşimin olmaması bireylerin kendilerini ve kimliklerini istedikleri gibi tanıtmalarını sağlamaktadır. Yani, yaşça büyük yetişkinlerin çocuk ve ergenlere kendilerini yaşıtı gibi tanıttığı güvenlerini kazandıktan sonra istismar etmeleri sık rastlanan bir durum haline gelmiştir. Bu son saydığımız durumun, özellikle pandeminin de varlığı ile daha fazla artış gösterdiği tahmin ediliyor.
İnternet ve teknolojinin doğru kullanımı çocukların bilgiye erişimini kolaylaştırmak, sosyalleşmelerine katkıda bulunmak ve eğlence ihtiyaçlarını karşılamak gibi olumlu ve yararlı sonuçları bulunurken zararlı kullanımının da ortaya çıkardığı antisosyal ve saldırgan davranışlarda artış, sosyalleşme problemleri, kendini ifade etme ve özgüven problemleri, kaygı ve depresyon, dikkat ve odaklanma problemleri, akademik başarıda düşüş, uyku ve yeme güçlükleri, dil gelişiminde problemler ve göz sağlığının bozulması gibi birtakım olumsuz sonuçları bulunuyor.
Peki aileler internetin zararlı kullanımını ve olumsuz sonuçlarını önlemek için ne yapabilir? Bu sorunun cevabı elbette internet ve teknoloji kullanımını bırakmak değil. Gelin, birlikte bakalım:
•Ebeveynler çocuklarına bilgisayar ve internet erişimi sağladıklarında görevlerinin bittiğini düşünmemeli, internette meydana gelen tehlikelerden korumak için internet ve bilgisayar kullanımını en azından “ev içi denetleme” yapabilecek seviyede öğrenmeleri gerekmektedir.
• Çocukların, bilgisayar ve internet ile hangi yaşta tanışmaları gerektiği ve hangi program ve oyunların çocuklarının gelişimine olumlu etki yaptığını araştırılmalı ve buna göre davranılmalıdır.
• Ergenler ve çocuklar için internete giriş ve çıkış saatleri takip çizelgesi yapılmalıdır. Çocuğun tüm uğraşı yalnızca bilgisayar ve internet olmamalıdır.
• Anne ve baba çocuğuna, küçük yaşlardan itibaren iyi bir boş zaman faaliyeti vermelidir. Sanal ortamın, doğal ortamın sınırlarını geçmemesine dikkat edilmelidir.
• Çocukların arkadaşlarıyla özellikle doğal yollardan görüşmelere yönlendirilmeli, onlara bu konuda yeni olanaklar sağlanmalıdır. Sanal kütüphaneler kullanılırken gerçek kütüphaneler rafa kaldırılmamalı ve kitap okuma alışkanlıkları kaybedilmemelidir.
• Ebeveynler, bilgisayar oyunlarını; çocuğun evde yaramazlık yapmaması, kendilerini rahatsız etmemesi ve onları oyalaması için gerekli bir araç olarak görmemelidir. Zaman zaman çocuklarıyla bilgisayar oyunlarını birlikte oynamalıdır.
• Oynanan oyunların, üstün ve zayıf yanlarını aile içerisinde tartışmalı, eksik yönlerini eleştirmeli, çocuklara kişilik katkılarının olup olmadığını değerlendirmelidir.
• Oyun zamanlarını belirlemeli ve çocukların bu sürelere uymasını sağlamalıdır. Çocuklarına internette vakit geçirme ve internet kafe ziyaretlerini azaltma konusunda katı kısıtlamalar ve cezalar vermek yerine onlarla karşılıklı konuşmayı ve ikna yolunu seçmelidir.
• Çocuklarını pornografik içerikli veya kumar oynanan internet sitelerini ziyaret ederken görürlerse, onları azarlamamalı, yaptığının yanlış olduğu ve kendisine zarar vereceği yönünde karşılıklı olarak konuşmalıdır.
Tüm çabalarınıza rağmen çocuğunuzda zararlı bir internet kullanımı olduğunu düşünüyor veya teknoloji bağımlılığından şüphe duyuyorsanız bir ruh sağlığı uzmanına başvurmaktan çekinmeyin. Hepinize iyi haftalar. Bir sonraki yazımızda görüşmek üzere!
KAYNAKÇA:
Arslan, E., Bütün, P., Doğan, M., Dağ, H., Serdarzade, C. ve Arıca, V. (2014). Çocukluk çağında bilgisayar ve internet kullanımı. Dr. Behçet Uz Çocuk Hastalıkları Dergisi, 4(3), 195-201.
Ayhan, H. ve Karaman, H. (2021). Çocuğa yönelik teknolojik ihmal ve istismar. Online Journal of Technology Addiction & Cyberbullying, 8(1), 43-59.
Cömert, T. I. ve Kayıran, M. S. (2010). Çocuk ve ergenlerde internet kullanımı. Çocuk Dergisi, 10(4), 166-170.
Facebook Yorum
Yorum Yazın