Biz neye sebze, neye meyve diyeceğimizi genellikle pişirme şeklimize ya da tatlara göre belirleriz. Yani tatlı olanları meyve olarak adlandırırken yemeklere koyup tuz attıklarımızı sebze olarak tanımlarız.
Oysaki bilimsel olarak;
Meyve; çiçekli bitkilerin çiçek kısmındaki bazı özel dokulardan gelişen ve içerisinde üreme organlarının parçalarını ve kimi durumda bazı ek dokuları içeren kısmıdır. Çiçekli bitkilerin üreme yapıları olan tohumlar meyve içerisinde korunur ve saklanır.
Sebze; bir bitkinin eğer varsa meyve haricinde yenilebilen kısımları olarak adlandırılır. Örneğin bazı bitkilerin gövdesi, kökleri, yaprakları yenir ve bu kısımlar sebze olarak adlandırılır. Sebze terimi bilimsel olarak değil de toplumsal olarak kullanılan bir terimdir.
Her bitkinin yenilen kısmı farklılık gösterir. Bitkilerin evrimsel olarak gelişiminde meyve tanımı çok net olsa da, “şu bölge yenilebilir, bu bölge yenmez” şeklinde kesin bir ayrım bulunmaz. Bu nedenle meyve ve sebze ayrımı yapabilmek için sebze tanımı üzerinden değil meyve tanımı üzerinden gitmek daha doğru olacaktır.
Bu ayrımı yapmak için çok basit bir test yapabiliriz;
“ Eğer yediğimiz şeyin içerisinde tohumlar varsa bir meyve yiyoruz demektir. Eğer yoksa muhtemelen yediğimiz şey sebzedir.”
Bu açıdan baktığımız zaman, sıradan günlük hayatımızda tükettiğimiz meyveler (elma, erik, portakal vs.) haricinde, bilimsel tanıma uyan fakat halk arasında hatalı bir şekilde sebze olarak görülen bitkilere; domates, avokado, patlıcan, zeytin, buğday, mısır, biber, salatalık, kabak, balkabağı ve baklagilleri örnek verebiliriz.
Gördüğünüz gibi pazarda, manavda ve mutfakta yıllardır sebze zannettiğimiz bitkiler bilimsel tanıma göre meyvedir. Ama biz yine de halk arasında yaygın olarak kullanılan adlandırmayı aklımızın bir kenarında tutmalıyız. Manava gittiğimizde onu düzeltme konusunda pek de ısrarcı olmayalım tabi.
Facebook Yorum
Yorum Yazın