Son yıllarda ülkemiz sel, deprem, orman yangını gibi doğal afetlerin varlığıyla sarsılmakta. Doğrudan maruz kalmanın veya yakınlarımızdan duymanın yanı sıra sosyal medya ve kitle iletişim araçlarından edinilen bilgiler ve görüntüler de toplum üzerinde fiziksel, psikolojik ve sosyal etkilere yol açabiliyor. Çocuklar da doğal afet sürecine maruz kalan ve yaşayan kesimlerden biridir.
Doğal afete ister doğrudan ister sosyal medya ve kitle iletişim araçları yoluyla maruz kalsın çocuklarda bazı değişimler meydana gelir. Bu değişimler, verilen tepkiler her çocukta aynı değildir. Çocuğun yaşı, gelişim dönemi, kişisel özellikleri, daha önce maruz kalıp kalmaması, bilgi ve anlamlandırma düzeyi gibi unsurlar çocukların tepkilerini şekillendiren faktörlerden bazılarıdır. Bu süreçte çocukların maruz kaldıkları ve tükettikleri haberlere dikkat edilmelidir. Eğer herhangi bir tepki gözlenmiyorsa zorlamadan, çocuğa neler hissettiği sorulabilir.
Çocuklara doğal afetler açıklanırken göz önünde bulundurulması gereken bazı durumlar vardır:
1) Çocuğun soruları yaşı ve gelişim dönemi dikkate alınarak cevaplanmalı. Örneğin; okul öncesi döneminde bir çocuk için maketler, resimleri kuklalar yardımıyla doğal afetleri anlatmak daha iyi bir öğretim yolu olurken ilkokul döneminden itibaren çocuklarla ufak tatbikatlar düzenlemek, AFAD, Kızılay gibi kuruluşlardan talepte bulunmak yararlı olacaktır.
2)Çocukların sorularına mümkün olduğu kadar açık ve dürüst cevaplar verilmelidir. Bunu yaparken bilimsel kaynaklardan yararlanılabilir. Burada önemli olan bir başka unsur da çocuğa ne kadar bilgi verdiğimizdir. Dürüst olma adına çocuğa olması gerekenden fazla bilgi yüklemesi yapmak çocuğun kafasının karışmasına neden olabileceği gibi kaygı yaşamasına da neden olabilir.
3)Çocukların duygularını yaşamasına izin verilmelidir. Etki düzeyine minimuma indirgemek için çocukların duygularını bastırmak veya ''her şey yolunda'' mesajı vermeye çalışmak doğru bir yaklaşım değildir. Bunun yerine ''Yanındayım. Neler hissettiğin hakkında konuşmak ister misin?'' şeklinde bir yaklaşım çocuğa yalnız olmadığını ve anlaşıldığını hissettirecektir.
4) Afet esnasında veya sonrasında çocuğun gördüğü çığlıklar, ağlamalar vb. tepkiler çocuğun paniğe kapılmasına ve travmatik etkilere neden olabilir. Yapmamız gereken şey bunun doğal bir durum olduğunu çocuğa uygun bir ses tonu ve uygun sözcüklerle ifade etmektir. Bu durumda yaşanan olay normalleşecektir. Normalleştirme baş edebilmeyi de beraberinde getirir.
5)Bazen çocukların yaşanan doğal afet ile ilgili çok spesifik sorular sormadığı görülebilir. Burada çocukların istediği şey aslında güvende olup olmadıklarını bilme isteğidir. Çocukluklarımızla bu süreci konuşurken, onlara yaşanan olayı tasvir etmek ve duygularını isimlendirmek sürecin anlaşılmasına oldukça yardımcı olur. Örneğin; “Bugün deprem oldu. Yemek yiyorduk. Biraz sallandık. Korktun. Şimdi geçti. Ben yanındayım ve güvendeyiz.”
6)Aile desteği ve Psikolojik ilk yardım müdahalelerine rağmen çocukta alt ıslatma, duygu düzenlemede güçlük, uyku ve yeme düzeninde ani bozulmalar gibi durumlar gözleniyorsa bu durumda bir ruh sağlığı uzmanından destek alınmasında yarar vardır.
Kaynakça: https://mayavakfi.org/afet-ve-acil-durumlar-cocuklara-nasil-anlatilmali/
Facebook Yorum
Yorum Yazın